Bunléitheoireacht Ghalach le Mícheál Rhodes

Bunléitheoireacht Ghalach a Trí Deug le Mícheál Rhodes

This reading is from Lá, 22 Iúil 1993. Some facts about work.

Obair - Roinnt Fíricí

Mná agus Páistí

Má chuirtear obair tí san áireamh oibríonn mná uaireanta níos faide ná fir gach áit ar domhan ach amháin i Meiriceá Thuaidh agus san Astráil. Tá na huaireanta oibre le fáil san Afraic agus san Áise, le breis is deich n-uair de dhifear ann.

Bíonn (1) na milliúin de pháistí an domhain ag obair go saor--gan ceardchumainn, gan cead gearáin. San Áise, mar shampla, tuairim is 11% den lucht oibre is páistí iad. Sa Bhrasail, áit a bhfuil pobal de 55 milliún páistí, tá seacht milliún acu ag obair. San Eoraip féin tá na milliúin páiste ag obair ar fheirmeacha agus i monarchana. San Áise tá roinnt milliún ag obair mar sclábhaithe.

Talmhaíocht, Tionscal agus Seirbhísí

Tá an obair a dhéantar sa domhan roinnte i dtrí chuid: talmhaíocht, tionscal agus serbhísí. Tá beagnach leathchuid de oibrithe an domhain (48.5%) ag dul don (2) talmhaíocht, ag cur bia ar fáil;(3) tá 16.3% acu i dtionscal; agus tá 35.2% i serbhísí. Sna tíortha neamhfhorbartha is mó atá an talmhaíocht: 60.9% os choinne 11% sna tíortha 'tionsclaíochta.' D'ainneoin ainm na tionsclaíocht bheith orthu sin is le seirbhísí is mó atá siad: 62.1%. (4)

Saibhir agus Daibhir

Ar an drochuair is beag baint idir saothrú agus maoin: faigheann an 20% is saibhre de phobal (5) an domhain 82.7% den ioncam bhliantúil. Agus tá an bhearna sin ag dul i méid, le lucht an airgid ag éirí níos saibre agus na bochtáin ag éirí níos boichte--i 1969 is 70.2% d'ioncam bhliantúil an domhain a fuair an 20% a ba shaibhre--tá sin i ndiaidh méadú (6) dhá phointe déag faoin chéad. (7)

Notaí Gramadúla

(1) Habitual present of tá "The millions of children of the world regularly work for free."

(2) "ag dul don" idiomatically as in English, "Almost half of the labor of the world is going towards agriculture."

(3) literally "putting food on getting" i.e. making it possible to obtain food.

(4) translate: "In spite of the name of industrial which those (nations) have, it is services that are larger: 62.1%."

(5) "The richest 20% of the people"

(6) literally "this is after increasing" i.e. "this has increased"

(7) "twelve percent"

Foclóirín (Vocabulary)

f/iric (f) fact
rud a chur san áireamh - to take something into account
breis (f) increase, addition; breis is - more than (the 'is' here is not the copula but the shortened form of 'agus')
difear (m) diference;
ceardchumainn (m) trade union
cead (m) leave, permission
gearán (m) complaint, grievance
tuairim is - about, approximately
monarcha (f., pl. -na) factory
sclábhaí (m) slave
talmhaíocht (f) agriculture
tionscal (m) industry
seirbhís (f) service
roinnte (verbal adjective of roinn - to divide) divided 'i' into
leathchuid (f) half
tíortha (pl. of tír - land, country)
neamhfhorbartha (a) undeveloped
is mó atá X - X is greater
os choinne - as opposed to
tionsclaíochta - industrialized
d'ainneoin - in spite of
saibhir (a) rich (pronounced sev'ir')
daibhir (a) poor (pronounced dev'ir')
Ar an drochuair - unfortunately
is beag - there is little
baint (f) connection, relationship
saothrú (m) earnings, wages
maoin (f) property, wealth
ioncam bhliantúil - annual income
bearna (f) gap
dul i méid - to grow larger
lucht an airgid - rich people
ag éirí níos saibre (níos boichte) - becoming richer (poorer)
bochtán (m) poor person
faoin chéad - percent

To the Gaelic homepage