sri stuti

You are here: SriPedia - ebooks - Vedanta Desikan - Works

sri stuti

Introduction

This is Vedanta Desika's Kanaka-dhaara-stavam. Lakshmi or Sri is reputedly the Goddess of Wealth. Sloka 16 refers to how She can shower wealth on Her votaries.

That apart, the importance of this Stotra lies in the emphasis it lays on the concept of Divya-Dampati (Divine Couple). Narayana and Sri together as a dvandvam (couple) are the ultimate Tattva or Reality, the most potent Upaaya or Means, and the Goal, or Purushartha, to be attained. Thus Divya-Dampati is the Tattva; Saranya-Dampati is the Hita; and Seshi-Dampati is the Purushartha. Sloka 9 posits this truth that not Narayana by Himself, nor Lakshmi by Herself, is to be sought after, but the two of them together (yuvAm dampatI nah daivatam). As many as seven slokas out of the 25 refer to the two of them together (slokas 5, 6, 7, 9, 16, 19, and 13). Where earlier acharyas who sung the praise of Lakshmi were inclined to put Lakshmi above the Lord or the Lord above Lakshmi, Desika studiedly maintains absolute equality among them.

Sloka 13, the central sloka in the stotra, celebrates the coronation of Lakshmi in the presence of the Lord. Only thereafter the devas and their chiefs together with their wives regained the rulership (which they had lost by curse) (14), by being the recipients of Lakshmi's kataaksha-s (glances). All riches and wealth will vie with one another to go and stay where Lakshmi-kataaksha goes and settles (15)

The reference to the Lord at the beginning and at the end (1 and 24) as Madhuvijayi, a term by which Desika indicates Lord Srinivasa in the Hamsa Sandesa, and the name sarasija-nilayaa for Lakshmi are pointers to Padmavati Thayar of Tiruchanur (Tirupati) being praised in, and by this stotra. The opening words 'maanaateeta' meaning "exceeding bounds" will befit only Padmavati Thayar, who alone goes out in procession outside the temple precincts. This stotra, it is said here (25), has emerged out of guru bhakti. Without that the supremacy of Sri Tattva cannot be visualised.

Slokas

  shrii stutiH
shriimaan.h veN^kaTa naathaaryaH kavitaarkika kesarii | 
vedaantaa chaarya varyome sannidhattaaM sadaahR^idi || 
maanaatiita prathita vibhavaaM maN^galaM maN^galaanaaM 
vakshaH piiThiiM madhu vijayino bhuushhayantiiM svakaantyaa | 
pratyakshaanu shravika mahima praarthiniinaaM prajaanaaM 
shreyo muurtiM shriyam.h asharaNas.h tvaaM sharaNyaaM prapadye || 1 || 

aavirbhaavaH kalasha jaladhaa vadhvare vaapi yasyaaH 
sthaanaM yasyaaH sarasija vanaM vishhNu vakshaH sthalaM vaa | 
bhuumaa yasyaa bhuvanam.h akhilaM devi divyaM padaM vaa 
stoka praGYair.h anavadhi guNaa stuuyase saa kathaM tvam.h || 2 || 

stotavyatvaM dishati bhavatii dehibhiH stuuyamaanaa 
taameva tvaam.h anitara gatiH stotumaashaM samaanaH | 
siddhaarambhaH sakala bhuvana shlaaghaniiyo bhaveyaM 
sevaapekshaa tava charaNayoH shreyase kasya na syaat.h || 3 || 

yat.h saN^kalpaad.h bhavati kamale yatra dehinya miishhaaM 
janma sthema pralaya rachanaa jaN^gamaa jaN^gamaanaam.h | 
tat.h kalyaaNaM kimapi yaminaam.h eka lakshyaM samaadhau 
puurNaM tejaH sphurati bhavatii paada laakshaa rasaaN^kam.h || 4 || 

nishhpratyuuha praNaya ghaTitaM devi nityaana paayaM 
vishhNustvaM chetyanavadhi guNaM dvandva manyonya lakshyam.h | 
sheshhashchittaM vimala manasaaM maulayashcha shrutiinaaM 
saMpadyante viharaNa vidhau yasya shayyaa visheshhaaH || 5 || 

uddeshyatvaM janani bhajator.h ujjhitopaadhi gandhaM 
pratyagruupe havishhi yuvayor.h eka sheshhitva yogaat.h | 
padme patyus.h tava cha nigamair.h nityaman.h vishhyamaaNo 
naavachchhedaM bhajati mahimaa nartayan.h maanasaM naH || 6 || 

pashyantiishhu shrutishhu paritaH suuri bR^indena saardhaM 
madhye kR^itya triguNa phalakaM nirmita sthaana bhedam.h | 
vishvaadhiisha praNayini sadaa vibhrama dyuuta vR^ittau 
brahme shaadyaa dadhati yuvayor.h aksha shaara prachaaram.h || 7 || 

asye shaanaa tvamasi jagataH saMshrayantii mukundaM 
lakshmiiH padmaa jaladhi tanayaa vishhNu patniindireti | 
yannaamaani shruti paripaNaan.h evamaavartayanto 
naavartante durita pavana prerite janma chakre || 8 || 

tvaame vaahuH katichi dapare tvatpriyaM lokanaathaM 
kiM tairantaH kalaha malinaiH kiMchi duttiirya magnaiH | 
tvat.h saMpriityai viharati harau saMmukhiinaaM shrutiinaaM 
bhaavaa ruuDhau bhagavati yuvaaM dampatii daivataM naH || 9 || 

aapannaarti prashamana vidhau baddha diikshasya vishhNoH 
aachakhyus.h tvaaM priya sahachariim.h aikamat.h yopapannaam.h | 
praadur.h bhaavairapi sama tanuH praadhvaman.h viiyase tvaM 
duurotkshiptair.h iva madhurataa dugdharaa shestaraN^gaiH || 10 || 

dhatte shobhaaM hari marakate taavakii muurtiraadyaa 
tanvii tuN^ga stana bhara nataa tapta jaambuu nadaabhaa | 
yasyaaM gachchhant.h yudaya vilayair.h nitya maananda sindhau 
ichchhaa vegollasita laharii vibhramaM vyaktayaste || 11 || 

aasaMsaaraM vitatamakhilaM vaaN^mayaM yadvibhuutiH 
yad bhruu bhaN^gaat.h kusuma dhanushhaH kiN^karo meru dhanvaa | 
yasyaaM nityaM nayana shatakair.h eka lakshyo mahendraH 
padme taasaaM pariNati rasau bhaava leshais.h tvadiiyaiH || 12 || 

agre bhartuH sarasija maye bhadra piiThe nishhaNNaam.h 
ambho raasher.h adhigata sudhaa saMplavaadutthitaaM tvaam.h | 
pushhpaa saara sthagita bhuvanaiH pushhkalaa varta kaadyaiH 
kL^iptaarambhaaH kanaka kalashair.h abhyashhiJNchan.h gajendraaH || 13 || 

aalokya tvaam.h amR^ita sahaje vishhNu vakshaHsthalasthaaM 
shaapaakraantaaH sharaNamagaman.h saavarodhaaH surendraaH | 
labdhvaa bhuuyas.h tribhuvanamidaM lakshitaM tvat.h kaTaakshaiH 
sarvaakaara sthira samudayaaM saMpadaM nirvishanti || 14 || 

aarta traaNa vratibhir.h amR^itaa saara niilaambuvaahaiH 
ambhojaanaam.h ushhasi mishhataam.h antaraN^gair.h apaaN^gaiH | 
yasyaaM yasyaaM dishi viharate devi dR^ishhTis.h tvadiiyaa 
tasyaaM tasyaam.h aham.h ahamikaaM tanvate saMpadoghaaH || 15 || 

yogaarambha tvarita manaso yushhmadai kaantya yuktaM 
dharmaM praaptuM prathamamiha ye dhaarayante dhanaayaam.h | 
teshhaaM bhuumer.h dhanapati gR^ihaad.h ambaraadambudhervaa 
dhaaraa niryaant.h yadhika madhikaM vaaJNchhitaanaaM vasuunaam.h || 16 || 

shreyas.h kaamaaH kamala nilaye chitra maamnaaya vaachaaM 
chuuDaa piiDaM tava pada yugaM chetasaa dhaarayantaH | 
chhatra chchhaayaa subhaga shirasash.h chaamara smera paarshvaaH 
shlaaghaa shabda shravaNa muditaaH sragviNaH saJNcharanti || 17 || 

UriikartuM kushalam.h akhilaM jetumaadiinaraatiin.h 
duurii kartuM durita nivahaM tyaktum.h aadyaama vidyaam.h | 
amba stamba avadhika janana graama siimaanta rekhaam.h 
aalambante vimala manaso vishhNu kaante dayaaM te || 18 || 

jaataa kaaN^kshaa janani yuvayor.h eka sevaadhi kaare 
maayaa liiDhaM vibhavam.h akhilaM manya maanaas.h tR^iNaaya | 
priityai vishhNostava cha kR^itinaH priitimanto bhajante 
velaabhaN^gaH prashamana phalaM vaidikaM dharmasetum.h || 19 || 

seve devi tridasha mahilaa mauli maalaarchitaM te 
siddhi kshetraM shamita vipadaaM saMpadaaM paada padmam.h | 
yasmin.h niishhan.h namita shiraso yaapayitvaa shariiraM 
vartishhyante vitamasi pade vaasudevasya dhanyaaH || 20 || 

saanupraasa prakaTita dayaiH saandra vaatsalya digdhaiH 
amba snigdhair.h amR^ita laharii labdha sa brahmacharyaiH | 
gharme taapa traya virachite gaaDha taptaM kshaNaM maam.h 
aakiJNchanya glapita managhair.h aardrayethaaH kaTaakshaiH || 21 || 

saMpadyante bhava bhaya tamii bhaanavas.h tvat.h prasaadaat.h 
bhaavaaH sarve bhagavati harau bhakti mudvelayantaH | 
yaache kiM tvaam.h ahamiha yataH shiitalodaara shiilaa 
bhuuyo bhuuyo dishasi mahataaM maN^galaanaaM prabandhaan.h || 22 || 

maataa devi tvamasi bhagavaan.h vaasudevaH pitaa me 
jaataH so.ahaM janani yuvayor.h eka lakshyaM dayaayaaH | 
datto yushhmat.h pari jana tayaa deshikair.h apyatastvaM 
kiM te bhuuyaH priyamiti kila smera vaktraa vibhaasi || 23 || 

kalyaaNaanaam.h avikala nidhiH kaa.api kaaruNya siimaa 
nityaamodaa nigama vachasaaM mauli mandaara maalaa | 
saMpad.h divyaa madhu vijayinaH sannidhattaaM sadaa me 
saishhaa devii sakala bhuvana praarthanaa kaamadhenuH || 24 || 

upachita guru bhakter.h utthitaM veN^kaTeshaat.h 
kali kalushha nivR^ittyai kalpamaanaM prajaanaam.h | 
sarasija nilayaayaaH stotram.h etat.h paThantaH 
sakala kushala siimaaH saarva bhaumaa bhavanti || 25 || 

Commentary

Further Reading: External Links


Spelling: